Jak można wpłynąć na pracę mózgu?

Witajcie,

Dzisiaj chciałabym pochylić się trochę nad mózgiem i jego wpływem na mowę. Tutaj akurat myślę, że nikt nie będzie miał wątpliwości, iż taki wpływ istnieje. Mózg bowiem jest odpowiedzialny za każdy proces zachodzący w organizmie każdego człowieka. Ale nie zamierzam Was do tego przekonywać. Chodzi mi o coś innego. Czy możemy zrobić coś, żeby wpłynąć na pracę mózgu, by ten jeszcze bardziej wpłynął na rozwój mowy? O! To jest dobre pytanie. I z radością mogę powiedzieć, że jest to pytanie, na które śmiało możemy odpowiedzieć twierdząco! Ale.. jak to zrobić?

Otóż, nasz mózg składa się z dwóch półkul: lewej i prawej. Każda z nich ma ściśle określone zadania. I tak:

Lewa półkula odpowiada za:           Prawa półkula odpowiada za:

• pracę analityczną                                             - globalną pracę organizmu 
• przetwarzaniu czasu                                        - przetwarzanie przestrzeni
• logiczne myślenie                                            - kierowanie się emocjami
• dostrzeganie różnic                                          - dostrzeganie podobieństw
• odbieranie i wytwarzanie mowy               - odbieranie dźwięków niewerbalnych
• przetwarzanie znanych bodźców                     - przetwarzanie nowych bodźców
• kontrolę prawej części ciała                             - kontrolę lewej części ciała

W pracy nad mową zależy nam zatem na lewej półkuli mózgu, gdyż to ona jest odpowiedzialna za odbieranie komunikatów i ekspresję werbalną. I teraz cała sztuka polega na tym, że wykonując którąkolwiek z czynności przypisanych do lewej półkuli, powodujemy jej uaktywnienie, a przez to stymulację do pracy. Półkula mózgu nie ma jakiś ściśle wyodrębnionych sektorów na zupełnie oddzielne kody, nie polega na włączaniu i wyłączaniu oddzielnych guzików. Pracuje cała, a włączając się, zaczyna oddziaływać na wszystkie obszary, za które odpowiada, w mniejszym lub większym stopniu. 

Jak więc pracując nad mózgiem możemy wpłynąć na rozwój mowy? Wykonujmy zadania analityczne, dostrzegajmy różnice, przetwarzajmy znane nam już bodźce, bawmy się w logiczne zagadki. Brzmi trochę zawile, prawda? Co to są zadania analityczne? Hmm, nie przejmujcie się. To tylko tak groźnie wygląda! Już podaje Wam kilka propozycji ćwiczeń, które można wykorzystać samemu lub podczas zabawy ze swoim dzieckiem:

• KATEGORYZACJE - układanie przedmiotów według jakiegoś klucza, wymyślonego przez nas, np. wszystkie żółte klocki w jedno miejsce, a czerwone w drugie (później możemy dorzucić więcej kolorów, ale najlepiej robić wszystko stopniowo i zacząć od dwóch kategorii) albo łyżki wkładamy do garnka a widelce do miski. (Pomysłów naprawdę jest cała masa, wystarczy nieograniczona wyobraźnia i kreatywność!) 
• SEKWENCJE - układanie pewnej sekwencji np. zielony klocek, niebieski klocek, zielony klocek, niebieski klocek, zielony klocek.... (co będzie dalej? Niebieski prawda? I tak dalej, i tak dalej...w dalszym etapie dodajemy kolejny przedmiot, stopniowo utrudniamy zadanie)
• RÓŻNICE - dostrzeganie kilku różnic pomiędzy dwoma bardzo podobnymi, ale jednak nie takimi samymi obrazkami 
• DOPASOWYWANIE - jednej rzeczy do drugiej np. co do siebie pasuje? Nóż do widelca, strój kąpielowy do basenu, buda do psa... i tak dalej i tak dalej... 
• ODGADYWANIE CZEGO BRAKUJE W SEKWENCJI np. 

czerwony żółty niebieski czerwony żółty czerwony żółty niebieski 

• ODGADYWANIE CO NIE PASUJE W SEKWENCJI np.

krowa kaczka pies żelazko kot 

Tak naprawdę propozycji tego typu ćwiczeń jest bardzo dużo i jak widzicie nie wymagają one nie wiadomo jakiego wkładu pracy i kosztów. Wystarczy odrobina chęci, czasu i kreatywności, by wspomóc pracę naszej lewej półkuli i zadbać o prawidłowy rozwój mowy naszego malucha :) 

Pamiętajcie jednak, że to wcale nie znaczy, że prawa półkula nie jest ważna. Oczywiście, że jest! Z tym, że pełni inne zadania, a ponadto łatwiej "stymuluje się sama". Dlaczego? Weźmy na przykład kierowanie się emocjami. Jest to sprawa, która mimowolnie towarzyszy każdemu z nas praktycznie w każdej sytuacji, bo każda rzecz powoduje w nas jakieś uczucie, ekscytujemy się czymś, coś nas drażni, denerwuje, a prawa półkula pracuje. Dalej: przetwarzanie nowych bodźców. W każdej chwili! Idziemy na spacer, oglądamy film, czytamy książkę, słuchamy muzyki, czegokolwiek byśmy nie robili, wszędzie stykamy się z nowymi bodźcami, a przez to - stymulujemy pracę prawej półkuli! 

Co ciekawe, ważne jest również tworzenie jak największej ilości połączeń pomiędzy jedną a drugą półkulą, by mogły ze sobą jak najlepiej współpracować i przekazywać sobie informacje. I na to również mamy wpływ! Jaki? Badania pokazują, że wykonując ruchy naprzemienne, tworzą się sieci połączeń między półkulami, co usprawnia ich pracę. Stąd też teoria, że jeśli dziecko raczkuje, później łatwiej radzi sobie z różnymi procesami myślowymi (w tym również z mową). Nie oznacza to jednak, że jeśli ominie etap raczkowania to na sto procent będzie miało trudności z mową, opóźniony rozwój mowy, czy liczne wady wymowy, NIE! Ale w pewnym sensie jest na to bardziej narażone. Raczkowanie to nie jedyny przykład ruchów naprzemiennych. W jaki sposób je wykonywać?

• pedałowanie na rowerze
• dotykanie prawą dłonią lewego ucha i odwrotnie
• dotykanie prawą dłonią lewego kolana i odwrotnie
• dotykanie prawą dłonią lewego łokcia i odwrotnie
• krzyżowanie wyprostowanych ramion przed klatką piersiową, by na zmianę wyżej była ręka prawa, potem lewa
• itp. 

Mam nadzieję, że poruszony przeze mnie temat Wam się podobał, coś Wam wyjaśnił i zmobilizował do aktywności mózgu. Korzyści z takich ćwiczeń uzyskają nie tylko maluchy, ale my - dorośli - także, zatem zapraszam do testowania ;) 

Pozdrawiam Was wszystkich, proszę o wsparcie w postaci komentarzy i życzę miłego wieczoru!