Witam wszystkich ponownie,
Dzisiaj chciałabym Wam opowiedzieć trochę o odżywianiu niemowląt i małych dzieci. Powiecie może, że skupiłam się jedynie na profilaktyce logopedycznej jak do tej pory, że to jeszcze nie są wady wymowy, nad którymi trzeba intensywnie pracować.
Okej, ale wynika to z dwóch powodów: po pierwsze chciałabym, żeby wpisy były ułożone w pewnej chronologii (wiadomo, że pewnie nie raz zdarzy się, że na gorąco wpadnie temat zupełnie nie związany z poprzednim, ale mimo wszystko), a po drugie siłą rzeczy jako mama kilkunastomiesięcznego brzdąca jestem w jakiś sposób aktualnie związana z takimi tematami nie tylko w pracy, ale i w domu. Poza tym umówmy się, wszystko ma jakąś przyczynę i nawet nie zdajecie sobie sprawy (słowa kieruję do rodziców, nie logopedów) ilu wad wymowy można by było uniknąć, gdyby świadomość rodziców w tych pierwszych etapach rozwoju była większa. Ale do rzeczy, bo zaczęłam się chyba trochę powtarzać. Wracamy do sedna.
Nie jestem ani dietetykiem, ani lekarzem, ale z mojego punktu widzenia również zwracam uwagę na dietę. O co głównie mi chodzi? Jak zwykle o narządy artykulacyjne, które potrzebują ogromnych nakładów pracy i codziennych ćwiczeń, żeby nauczyć się mówić.
Niemowlę tak do 4 - 6 miesiąca życia jest karmione wyłącznie mlekiem i to jest bez dyskusji. Wiadomo także, że najkorzystniej, jeśli dostaje mleko matki a nie to modyfikowane. Dlaczego? Może kiedyś pokuszę się o post na ten temat, choć powiem Wam szczerze, że dla mnie jest to temat drażliwy z powodów osobistych. W skrócie: bardzo chciałam karmić piersią, ale się nie udało.
Po 4 - 6 miesiącu zaczynamy wprowadzać w dietę malucha inne produkty, zwykle zaczynamy od marchewki, dyni, jabłka. Bywa tak, że już w tym okresie dziecko ma pierwsze ząbki, ale nie zawsze. W tym okresie zanika również odruch ssania na rzecz odruchu żucia, powoli połykanie zaczyna zmieniać się z infantylnego na "dorosłe".
Początkowo dziecko dostaje tzw. papki, zmiksowane warzywa, owoce, później mięsko. I jest to etap niezbędny, bo żadne dziecko, które przyzwyczajone było jedynie do mleka nie zacznie od razu chrupać marchewki i połykać kęsów złożonych ze stałego pokarmu. W międzyczasie dziecko zaczyna próby podnoszenia się do siadu, przebywa już w pozycji półsiedzącej (w kojcach, na huśtawkach, krzesełkach do karmienia) lub siedzącej.
I to jest właśnie ten moment (między 6 a 8 miesiącem), kiedy powinniśmy pokazywać dziecku nie tylko kolorowe papki ale i stałe kawałki. Dziecko siedząc, zmniejsza prawdopodobieństwo zakrztuszenia się (co na początku może (NIE MUSI) się zdarzyć, ale nie wolno się tym przerażać, układamy dziecku ręce do góry, pomagamy odkrztusić, dajemy odpocząć i próbujemy dalej - warto poczytać podstawy pierwszej pomocy dotyczące zakrztuszenia, zadławienia, żeby nie panikować, jeśli taka sytuacja się przydarzy). Aby było bezpieczniej, można zacząć od kawałka uprażonego jabłuszka, czy brzoskwini, które są bardziej miękkie, możemy podawać także chrupki kukurydziane do rączki, aby dziecko samo rozmiękczało sobie pokarm, a po jakimś czasie, gdy maluch opanuje łatwiejsze kawałki przejść do czegoś twardszego jak kawałek mięska, czy ugotowanej marchewki. Dopiero później wykonujemy próby podawania surowego jabłka bądź marchewki (przy surowych warzywach lub owocach jest dużo łatwiej, gdy pojawią się pierwsze zęby, dopóki ich nie ma nie polecam podawać, dziąsła są jednak zbyt słabe, aby poradzić sobie z rozdrobnieniem tak twardej struktury). Ważne, żeby pomagać dziecku opanować umiejętność żucia a nie utrwalać coraz bardziej zbędny już odruch ssania.
Dziecko stabilnie siedzące powinno codziennie dostawać do rączki coś do pogryzienia, "pomielenia, pomemłania" w buzi. Dlaczego jest to takie ważne?
Mowa to ruch. Te same narządy (wargi, język, dziąsła, zęby, policzki), które biorą udział w procesie jedzenia są odpowiedzialne również za mowę. Przy jedzeniu i przy mówieniu wykonują identyczne ruchy. Wniosek jest prosty:
jeśli nauczysz swojego malucha jeść twardszych kawałków wcześniej, narządy artykulacyjne wcześniej zaczną trenować i szybciej będą gotowe, by rozwinęła się mowa.
A jak jest przy papkach? Dziecko dostaje gotowy, zmiksowany produkt, którego nie trzeba już przetwarzać w buzi, wystarczy jedynie połknąć. Narządy artykulacyjne nie mają szansy popracować, rozwinąć się. Proste? Wydaje mi się, że bardzo.
Rodzice! Nie idźcie na łatwiznę! Dla dziecka również będzie bardziej interesująco poznawać różne struktury, kolory, smaki (a tutaj dodatkowo dostanie sporą dawkę ćwiczeń sensomotorycznych również korzystnych we wczesnym rozwoju) a nie tylko łykać gotowy produkt. Maluch przecież jest bardzo ciekawy otaczającego go świata.
Pozdrawiam Wszystkich Czytelników bardzo serdecznie! :)
Dlaczego wracam do tego tematu? A no dlatego, że na swoim przykładzie mogę jeszcze raz zachęcić wszystkich, którym się jeszcze nie udało, do odstawienia smoka. Maluch szybko zapomni, (u nas najgorsze trwało tydzień, tydzień mojej konsekwencji i nie ulegania na wszelkie prośby i błagania) a korzyści nie będą jedynie "logopedyczne", zapewne zauważycie też kilka innych :)
Dlaczego? A no dlatego, że ośrodek ruchowy ręki w mózgu jest zlokalizowany bardzo blisko ośrodka ruchowego odpowiedzialnego za mowę, a co więcej - oba te ośrodki zajmują dużą powierzchnię w półkuli mózgowej. W uproszczeniu oznacza to, że stymulując rękę tak jakby "przy okazji" stymulujemy również mowę (uaktywniają się oba ośrodki). Co więcej ćwicząc rękę wykonujemy nią różnorodne ruchy, a mowa to też ruch! Aby mówić, musimy przecież sprawnie poruszać językiem, wargami, zmieniać układ pozostałych artykulatorów. Tak więc wszelkie ćwiczenia stymulujące pracę ręki są niezwykle wskazane od jak najwcześniejszego etapu życia malucha. I nie musi to być od razu rysowanie (w wieku poniemowlęcym dziecko nie potrafi jeszcze prawidłowo chwycić kredki). To może być choćby zgniatanie kartki papieru, targanie, ugniatanie różnych faktur np. plasteliny, czy ciasta, łamanie makaronu, patyczków (uważamy na ostre końce!), odciskanie różnych kształtów np. foremek z piasku, pieczątek z ziemniaków, układanie klocków w różnorakich konfiguracjach. Można również pokusić się o malowanie farbami (niekoniecznie pędzlem, ale - szczególnie w przypadku maluchów - całymi dłońmi, czy palcami). Zobaczcie, takie zabawy mogą nam dostarczyć wiele radości i frajdy! Są świetnym pomysłem na spędzanie wolnego czasu całej rodziny a przy okazji doskonalą precyzję ruchów zarówno rąk, jak i narządów artykulacyjnych :) 
I znowu powiecie mi, że się czepiam, że nie każdemu szkodzą, że doszukuję się dziury w całym. Może. Ale tutaj nie chodzi o to, żeby doszukiwać się idiotycznych problemów. I oczywiście na pewno będą dzieci, które piją lub piły z takich kubków nawet kilka lat i wszystko będzie czy jest w porządku, tylko że to zwykle są wyjątki od reguły. Poza tym nigdy nie wiemy, czy nasze dziecko będzie podatne na tego typu wadę czy nie i tak naprawdę po co ryzykować późniejsze kłopoty, gdy można temu zapobiec?
Oczywiście wymaga to od nas, rodziców, więcej wkładu pracy i wysiłku, ale przecież to wszystko dla naszych dzieci. A nauka picia ze zwykłego kubeczka nie jest wcale taka trudna. Dziecko, nie znając żadnych ułatwień typu niekapki po prostu musi przystosować się do pobrania napoju wargą. Na początku oczywiście, trzeba się nastawić na kilka mokrych ubranek, ale nie powinno być tego nie wiadomo ile. Proponuję na starcie wlewać dziecku odrobinę wody (dosłownie pół centymetra) i podtrzymywać kubeczek podczas picia. Fajnie, jak szklanka czy kubek mają dwoje uszu, wtedy łatwiej jest złapać kubeczek w rączki dziecka i symetrycznie go utrzymać. Zapraszam do testowania a Wszystkim chętnym i odważnym życzę powodzenia! :) 